Samen doen - Jaarverslag 2017

Samen Doen in organiseren en activiteiten Je goed voelen en geluk wordt vooral bepaald door betekenisvolle contacten en zingevende bezigheden. Mensen die mee doen, actief zijn, zich inzetten voor anderen zijn gezonder, kunnen zich langer zelf redden en zitten beter in hun vel. ONS welzijn bevordert dat mensen samenwerken om activiteiten en voorzieningen te realiseren die (meer) meedoen mogelijk maken.

Hans Geurden, 71 jaar, ging na een actieve carrière in 2002 met pensioen. De voormalige manager en projectleider is zoals hij zelf zegt nog altijd ‘een bezige bij’. Hij zet zich in voor de atletiekvereniging, maakt muziek en doet vrijwilligerswerk en is bestuurslid Begeleid Vervoer in Uden.

‘Ik ben al 11 jaar betrokken bij Begeleid Vervoer en ben ook zelf chauffeur geweest. Begeleid vervoer zat de afgelopen jaren in zwaar weer. Maar sinds 2017 horen we bij ONS welzijn en daar zijn we heel blij mee. Daarmee hebben we een volwaardige, officiële status. Ook werken we sinds kort ‘in the cloud’. ONS welzijn heeft ons hierbij uitstekend ondersteund. Het maakt het werk voor onze vrijwilligers een stuk prettiger en efficiënter. We beschikken allemaal over dezelfde actuele informatie en kunnen ook vanuit huis werken.’

Veel verschillende klanten

‘Jaarlijks verzorgen we nu zo’n 400 à 500 incidentele ritten en circa 200 vaste, geplande ritten. Niet alleen mensen met een beperking en ouderen zijn onze klanten. Wanneer ouders geen middelen hebben voor noodzakelijk vervoer van hun kinderen kunnen ze bij ons terecht, waarmee wij de ouders ontlasten. We zijn er voor de meest uiteenlopende mensen. Zo hebben we ook het tijdelijk vervoer van een kind van gescheiden ouders verzorgd.’

Extra stapje

‘We zetten graag een stapje extra. Onze chauffeurs worden bijvoorbeeld soms door oudere klanten gevraagd of ze even willen meelopen naar de dokter. We hebben vier jaar lang een autistisch meisje van haar naschoolse opvang in Rosmalen naar huis gereden. Als er dan een nieuwe chauffeur op deze rit gezet werd, dan reed hij eerst een aantal keren mee, zodat het meisje rustig aan de nieuwe chauffeur kon wennen. Alles werd dan in dezelfde structuur en routine gedaan om haar tegemoet te komen. Juist met de ‘B’ van Begeleid Vervoer maken wij voor mensen die dat nodig hebben een belangrijk verschil met andere vervoersmogelijkheden. In 2018 willen we dat nog bekender maken bij het publiek.’’

Desiree van Hierden (45) kwam in 2016 in de Flatwijk in Uden te wonen. Ze had een zware tijd achter de rug, was nog herstellende daarvan en worstelde met haar concentratie, geheugen en emoties. Maar gesteund door de WMO-dienst en ONS welzijn is ze inmiddels opgeklommen tot een belangrijke spil in het wijkwerk in wat je gerust ‘haar Flatwijk’ mag noemen.

‘Mijn werk als financieel medewerker kon ik niet meer oppakken. Via een WMO-medewerker ben ik op het spoor van dagbesteding gekomen. Ik werd doorverwezen naar ONS welzijn, omdat men daar zocht naar actieve wijkbewoners die iets voor andere wijkbewoners wilden doen. Ik ben als afwasster en serveerster begonnen in wijkcentrum De Balans in Uden. Ik vond het meteen ontzettend leuk iets voor anderen in mijn wijk te kunnen betekenen.’

Aan de slag bij het Wijkbedrijf

‘De Flatwijk is een wijk waar gewerkt wordt aan verbetering van onder meer leefbaarheid, saamhorigheid, ondernemerschap en imago. Toen daar een Wijkbedrijf werd gestart, ben ik gevraagd als deelnemer. Het idee erachter sprak me aan: inspelen op de behoeften in de wijk met dat wat je zelf goed kunt. Dat ik weer iets met eten kon gaan doen, vond ik leuk.’

Levenservaring benutten en doorgeven

‘Ik werk bij het Wijkbedrijf nu samen met vier andere deelnemers en tien vrijwilligers. We doen veel verschillende activiteiten voor en met bewoners van de Flatwijk. Kleding herstellen, tweedehandskleding ruilen, buurtkoffie, lunches voor bewoners noem maar op. Ik kan mijn kwaliteiten en levenservaring volop benutten en doorgeven. Bijvoorbeeld bij het bemiddelen en begeleiden van andere deelnemers en vrijwilligers in het project. Ik zie knelpunten in de samenwerking als kansen om te leren. Je kunt het altijd omzetten in iets positiefs. Ik kom bovendien uit een ondernemersgezin, dus breng ik ook nieuwe ideeën en initiatieven in.’

Kom ook de deur uit

‘Ik heb een belangrijke tip voor andere mensen: zorg dat je de deur uitkomt. De eerste stap is moeilijk maar nodig. Daarna gaat er een wereld voor je open. Zelf heb ik dankzij het Wijkbedrijf weer betekenis gevonden voor mijzelf en voor anderen.’

Samen Doen betekent met elkaar de schouders zetten onder een gemeenschappelijk doel. Samen er op uit, samen actief zijn, samen leren, delen of ruilen, samen organiseren of samen werken aan een fijne woonomgeving.

Van verbinden tot faciliteren of ondersteunen, van agenderen en mobiliseren tot uitvoeren, van netwerken tot meewerken. De rol van ONS welzijn in activiteiten is breed. Ons doel is doen wat nodig is om dat te ontwikkelen, versterken of in stand te houden waar behoefte aan is.

Het palet van activiteiten is veelkleurig. Doel, duur, vorm, thema: elke activiteit is anders. Omdat bouwen aan een sterke lokale samenwerking vanuit de behoeftes en krachten van de mensen in de wijk inhoudt dat geen situatie gelijk is en de activiteiten voortdurend veranderen. Nieuwe initiatieven ontstaan en komen tot bloei, een enkel initiatief mislukt, sommigen hebben een lang ontwikkelproces en anderen gaan direct in uitvoering. In 2017 was ONS welzijn bij meer activiteiten betrokken dan voorgaande jaren, vooral het aantal activiteiten in uitvoering is gestegen. De 79 activiteiten in ontwikkeling is qua aantal ongeveer gelijk aan 2016, waarvan 57% echt nieuw is. De helft van de nieuwe initiatieven ging in 2017 van ontwikkeling in uitvoering.

ONS welzijn was bij 294 activiteiten en verbanden betrokken, dit was meer dan in 2016
Hierbij waren 1900 vrijwilligers actief (ex. incidentele vrijwilligers bij evenementen)
Ongeveer 10.000 deelnemers deden mee, waarvan 22% in doorlopende activiteiten
Ruim een derde van deze initiatieven valt onder TalentCentraal, waarvan iets meer dan de helft in Talentcentra plaatsvindt

Eenmalig : 1x per jaar
Tijdelijk : reeks met een begin en eind
Doorlopend : permanent, de activiteit “loopt” het hele jaar met wekelijkse tot maandelijkse herhaling
Verband / organisatie : samenwerkingsverband met een permanent karakter, zoals wijkraden- en stichtingen, gebiedsplatforms, maar ook zorgcoöperaties.

Steeds vaker zien we dat het initiatief tot samen doen ook echt bij mensen zelf ligt. Van de activiteiten in ontwikkeling werd 20% op die manier gestart. Dit zijn vaak initiatieven rond onderlinge steun en ontmoeten/dagbesteding. Zoals zorgcoöperaties, initiatieven rond burenhulp, ruilen & delen, klus & repair, koken & samen eten, (moes-)tuinprojecten of jeugdactiviteiten.

Burgers met ideeën kloppen bij ONS welzijn aan met verschillende vragen, soms in het begin om te ondersteunen bij het hele proces van ontwikkeling tot uitvoering, soms “onderweg” om te adviseren op onderdelen, drempels te verlagen of deuren te openen.

Bij 23% van de activiteiten in ontwikkeling zijn nog geen vrijwilligers betrokken. In een kwart van deze activiteiten is het initiatief al in de ontwikkelfase afgesloten. In alle andere gevallen gaat het om initiatieven van ONS welzijn of een ketenpartner die op de agenda staan om te onderzoeken of burgers het belangrijk genoeg vinden om zich hiervoor in te zetten.

TalentCentraal is een speciale vorm van eigen initiatief die ontstaat uit ontmoeting en onderlinge steun. De ruimte die letterlijk en figuurlijk wordt geboden, de focus op wat kan, op mogen en uitproberen, maakt dat iedereen initiatief kan nemen en talent kan inzetten. De drempels zijn laag, mensen inspireren elkaar, door de inzet van de een wordt de ander uitgedaagd, krijgt (weer) zelfvertrouwen of ontdekt bij zichzelf onvermoede kanten.

Vooral op de talentplekken waar met elkaar gebouwd kan worden aan een community zien we dat het bruist en borrelt. Dat verklaart ook voor het grootste deel de toename van 37% van het aantal activiteiten in 2017 bij vooral de eenmalige activiteiten (het samen vieren) en de doorlopende activiteiten (nieuwe groepen en inloop). Hierbij zijn van een aantal grotere talentplekken de evenementen en activiteiten niet eens zijn meegeteld. Dat laatste heeft alles te maken met het soort talentplek en vooral de rol die ONS welzijn daar speelt.

Het eerste Talentcentrum in Oss is allang niet meer alleen. In Oss is nu het Huis van de Wijk in de wijk Ruwaard en ook op andere locaties zoals de Meteoor en de Binnenstad worden stappen gezet. In Bernheze is op locatie De La Sallestraat een Talentcentrum van start gegaan en in Veghel opende het PieterBrueghelHuis haar deuren. In wijken en dorpen waar geen talentplek is, wordt ontmoeting gewoon georganiseerd door gelijkgestemden bij elkaar te brengen. En van daaruit ontstaan allerlei losse initiatieven.

In 2017 werden de extra uren voor kwartiermaken in Heesch en andere kernen ingezet om met vrijwilligers samen talentplekken te laten ontstaan
De ruimtes voor het Talentcentrum Heesch aan De La Sallestraat zijn helemaal opgeknapt door vrijwilligers en een beheercommissie is opgericht
Dit geeft ruimte voor nieuwe activiteiten, zo is naast de kook-, taal- en computeractiviteiten, een creatieve inloop ontstaan
Steeds meer statushouders doen mee aan de activiteiten; in november startte een kookgroep voor 20 + vrouwen die , grotendeels afkomstig zijn uit Eritrea en Syrië.

PieterBrueghelHuis is een 100% burgerinitiatief
ONS welzijn ondersteunde het uitwerken van een bedrijfsplan
De stichting die is ontstaan heeft als focus: iedereen die zich wil inzetten voor geluk, met speciale aandacht voor meedoen van mensen met een aandoening en hun mantelzorgers
De opening was in mei 2016. Inmiddels heeft het gebouw, dankzij enorme vrijwillige inzet een complete metamorfose ondergaan en is een warme plek, met veel ruimte voor initiatief.

In het Talentcentrum aan de Berghemse weg is het allemaal begonnen.
In deze Talentcentra wordt gewerkt met een Persoonlijk Plan, om beweging en wederkerigheid te stimuleren
Beide locaties samen boden in 2017 onderdak aan 88 activiteiten, waarvan 48 doorlopende.
Er zijn zo’n 200 vrijwilligers actief

Je vindt het Huis van de Wijk in de wijk Ruwaard, Oss
Huis van de wijk opende in december 2016 officieel haar deuren
Wordt vanaf dag 1, ver voor de opening, helemaal door vrijwilligers “gerund”
In een jaar zijn al meer dan 100 vrijwilligers actief en groeit het programma van inloop, activiteiten en groepen

In de Flatwijk in Uden is een unieke vorm van TalentCentraal opgezet
Bij het Wijkbedrijf is ondernemerschap het sleutelwoord: je eigen talent inzetten voor de Flatwijk:
Een greep uit de nieuwe activiteiten:
- klushok/-dienst Flatwijk
- tweedehandswinkel en kledingreparatie Flatwijk
- buurtsoep Flatwijk
- buurtdiner Flatwijk

De ontmoeting die aan de basis ligt van talentinitiatief, krijgt op brede talentplekken makkelijk vorm, maar het kan ook anders. In wijken en kernen waar (nog) geen talentplek beschikbaar is, wordt de ontmoeting anders georganiseerd, bijvoorbeeld in de vorm van talentmarkten, workshopdagen en thema-avonden. Of gewoon door gelijkgestemden bij elkaar te brengen. En daaruit ontstaan weer allerlei losse talentinitiatieven.

In 2017 werden in totaal 12 van dit soort evenementen georganiseerd
deze evenementen vinden plaats in alle gemeenten

De meeste activiteiten waar ONS welzijn in 2017 bij betrokken was, zijn in uitvoering. Hierbij zijn verreweg de meeste vrijwilligers betrokken. Van de 294 activiteiten is 76% in uitvoering en daarbij is 80% van de 1900 vrijwilligers actief in de uitvoering. Wat op valt is het aandeel eenmalige activiteiten zoals burendag, buitenspeeldag of jaarlijks wijkfeest. Dat deze niet “geteld” worden bij de activiteiten in uitvoering betekent niet dat er geen voorbereiding zit, het zegt vooral dat ONS welzijn hier geen rol in vervult. Met name de jaarlijks terugkerende evenementen doen het steeds meer helemaal op eigen kracht, een enkel advies of tip daargelaten. Dan is ONS welzijn alleen present bij de dag zelf om te waarderen en te netwerken. Iets dat door betrokken vrijwilligers vaak erg op prijs wordt gesteld.

Zeker de helft van de activiteiten in uitvoering zijn doorlopende activiteiten. De laatste paar jaar zien we het aantal doorlopende activiteiten gestaag groeien. Dat betekent dat de lokale samenleving steeds meer versterkt wordt met vormen van dagbesteding en onderlinge steun die duurzaam van karakter zijn. Daarbij gaat het vaak om ontmoeting & dagbesteding, met leren & ontwikkelen als goede tweede. Bij leren & ontwikkelen moet je denken aan activiteiten waar de deelnemers echt een vaardigheid of competentie ontwikkelen, zoals taal, kleding naaien / repareren, pianospelen.

Ontmoeting & dagbesteding

Bij Ontmoeting & dagbesteding gaat het om groepen, inloop, open ateliers en clubs meestal rond een thema, waarbij koken / samen eten verreweg het populairste is, op de voet gevolgd door ontmoeten (koffie-ochtenden, lotgenotencontact, enz.) en hobby / creatief (tekenen, schilderen, handenarbeid, textiel, breien, enz.).

Het vrijwilligerscollege bestaat uit 12 vrijwilligers die zich inzetten voor deskundigheidsbevordering van vrijwilligers. Zij inventariseren waar vragen en behoeftes liggen en scouten actief wie binnen de groep van 5350 vrijwilligers waar ONS welzijn mee samenwerkt, ervaring of expertise heeft rond de onderwerpen die in de belangstelling staan. Het Vrijwilligerscollege organiseerde 2 workshopdagen met telkens 6 verschillende workshops, en 6 losse workshop/themabijeenkomsten. Bijvoorbeeld de cursus signaleren voor vrijwilligers in Bernheze. In totaal zijn 250 deelnemers bereikt. De vrijwilligers die aan onze workshops deelnemen zijn erg tevreden over de vaardigheden die ze opdoen en de waardering die ze via de workshops krijgen.

Naast matching besteden de Vrijwilligerspunten aandacht aan promotie van vrijwilligerswerk. In Bernheze is een 'vacature van de week' die extra aandacht krijgt op de website van ONS welzijn, de Facebookpagina van het Vrijwilligerspunt, alle digitale sites van De Mooi Bernhezekrant en in de bibliotheken. Maandelijks wordt in Bernheze een vrijwilliger geïnterviewd en in de krant in het zonnetje gezet. In Oss liep in de zomer de campagne “Daar mag een strikje op”. De vrijwilligers van het Talentcentrum hebben duizend strikjes gemaakt en vervolgens evenveel vrijwilligers op allerlei verrassingsmomenten “gestrikt’. En omdat veel vrijwilligerswerk onzichtbaar is, werden al deze gestrikte vrijwilligers gevraagd, weer een andere vrijwilliger te strikken. Een zeer succesvolle campagne en zeer gewaardeerd door de gestrikte vrijwilligers. Natuurlijk werden ook de strikkenmakers gestrikt!

‘Met de ‘B’ van Begeleid Vervoer maken wij het verschil’

Veel verschillende klanten

Extra stapje

‘Ik vond weer betekenis voor mijzelf en voor anderen’

Aan de slag bij het Wijkbedrijf

Levenservaring benutten en doorgeven

Kom ook de deur uit

Resultaat Samen Doen 2017

Burgerinitiatief

TalentCentraal

Het verhaal achter de cijfers

Ontmoeting & dagbesteding

Promotie en ondersteuning vrijwillige inzet

Wat zegt onze vrijwilliger?